برای کامل شدن ثواب و امتثال درست اوامر خداوند، مراعات امور ذیل در اذان و اقامه مستحب است: توجه و رو کردن به قبله در حین اذان و اقامه، در حال قیام باشد، طهارت داشتن در اذان، اما در اقامه، طهارت شرط صحت آن است مگر اینکه اقامه را به قصد رجا بجا آورد، سخن نگفتن در حین اذان و اقامه مخصوصاً بین اقامه و نماز، استقرار و آرامش بدن در حال اقامه گفتن، ظاهر کردن الف و های کلمه “اللَّه” در هر فصلی از اذان که مشتمل بر آن میباشد، امّا اقامه را باید با سرعت و پشت سر هم بجا آورد، گذاشتن انگشت در گوشها در حال اذان، کشیدن و بلند کردن صدا در اذان و پایین کردن صدا در اقامه به درجهای کمتر از اذان، فاصله انداختن بین اذان و اقامه.
برای کسی که اذان – اذان اِعلام یا اذان نماز – یا اقامه را میشنود، مستحب است هر فصلی را که میشنود بازگو و تکرار کند ولی وقتی که در اقامه “قد قامت الصلاه” را میشنود بگوید:”لَا حَوْلَ وَلَا قُوَّهَ إِلَّا بِاللَّهِ”.
مستحب است کسی که برای “اذان اِعلام” تعیین میگردد، عادل باشد، صدای بلند داشته باشد، بینا باشد، از اوقات نماز، درست آگاهی داشته باشد و اینکه در بلندی مانند مناره اذان بگوید، یا از بلندگوهای امروزی استفاده کند یا اینکه بر جایی بلند رود و صدایش را بلند کند.
امام صادق(ع) در احادیثی میفرمایند: “وقتی برای نماز اقامه گفتی، سخن دیگر نگو زیرا اگر سخن گفتی، اقامه را باید اعاده نمایی.”
“زن اگر اذان قبیله را بشنود، اذان و اقامه بر او نیست و گفتن شهادتین برای او کفایت میکند ولی اگر اذان و اقامه بگوید بهتر است.”
محمّد بن مسلم میگوید: به امام صادق(ع)فرمودند: شخصی در حال نشسته اذان میگوید؟ فرمود: “بله اشکال ندارد ولی اقامه نگوید مگر اینکه ایستاده باشد.”